मी NEET क्लिअर करू शकलो नाही, आता काय?

       गेले काही दिवस ज्या निकालाची लाखो विद्यार्थी व पालक जीव मुठीत घेऊन वाट पाहत होते तो NEET चा निकाल शेवटी लागला. त्यानंतर उदासीनता, भविष्याची भीती, अनिश्चितता, यांचा अनुभव घेत असलेले विद्यार्थी भेटले. भारतात ह्या परीक्षेचे अनन्य साधारण महत्व निर्माण झाले आहे, लाखो विद्यार्थी आपल्या घरापासून लांब राहून वर्षभर ह्या परीक्षेची तयारी करीत असतात. त्यासाठी बऱ्याच वेळेला लाखो रुपये खर्च केले जातात. आणि निकाल लागल्यावर जो संभ्रम दिसतो त्यावर उपाययोजना म्हणून  फारशी चर्चा किंवा मार्गदर्शन होताना दिसत नाही. 

                   विद्यार्थी आणि पालकांना पडणारे मूलभूत प्रश्न पुढीलप्रमाणे असतात, 

१. मी पुन्हा एकदा प्रयत्न करावा का? 

२. माझ्याकडे ह्याव्यतिरिक्त काय पर्यायआहेत ? 

३.मी कोचिंग लावावे किंवा बदलावे का? इत्यादी . 

               ह्या प्रश्नांची उत्तरे नाही मिळाली तर बरेच विद्यार्थी डिप्रेशन मध्ये सुद्धा जातात. म्हणून त्या सर्व विद्यार्थ्यांसाठी हा छोटासा प्रयत्न करीत आहे. ह्याव्यतिरिक्त तुम्हाला व्यक्तिगत काही प्रश्न असतील तर नक्की संपर्क साधा. 

                  नॅशनल एलिजिबिलिटी कम एंट्रन्स टेस्ट (NEET) ही भारतातील एक अत्यंत महत्वाची स्पर्धात्मक परीक्षा आहे, जी पदवीपूर्व वैद्यकीय आणि दंत अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश निश्चित करते. इच्छुक विद्यार्थी (पालक)NEET ची तयारी करण्यासाठी प्रचंड वेळ, मेहनत आणि समर्पण करतात. तथापि, सर्वोत्कृष्टप्रयत्न करूनही, प्रत्येकजण इच्छित परिणाम साध्य करू शकत नाही, ही वस्तुस्थिती आहे. 

             (NTA नुसार २०२३ मध्ये,20.87 लाख अर्जदारांपैकी 20.38 लाखउमेदवारांनी परीक्षा दिली होती, त्यापैकी 11.46 लाख उमेदवार परीक्षेसाठी पात्र ठरले.) या ब्लॉगमध्ये, आपण NEET अयशस्वी होण्याच्या संभाव्य परिणामांची चर्चा करू आणि पर्यायी मार्ग आणि संधी शोधू ज्यांचा पाठपुरावा केला जाऊ शकतो. फक्त तुम्हा सर्वांना विनंती आहे कि तुम्ही हा ब्लॉग पूर्ण वाचावा. 

१. अपयशाचा सामना करणे:

            NEET मध्ये अयशस्वी होणे निराशाजनक आणि धक्कादायक असू शकते. ह्या परिस्थितीचा आणि आलेल्या निकालाचा  स्वीकार करणे ही पहिली महत्वाची पायरी आहे.स्वतःच्या दुःखाला आणि इतर भावांना वाव करून द्या.  लक्षात ठेवा, हे अपयश म्हणजे तुम्ही आणि तुमच्या प्रतिभांचे पराभव नाही. तुमचा आत्मविश्वास पुन्हा मिळवण्यासाठी आणि भविष्यासाठी सकारात्मक मानसिकता विकसित करण्यासाठी वेळ घ्या. मानसिकता सुधारण्यासाठी योग्य व्यक्तीसोबतचर्चा करा. 

२. कारणांचे विश्लेषण:

                          NEET मध्ये तुमच्या अपयशाला कारणीभूत असलेल्या घटकांवर विचार करा. आपण ज्या भागात कमी पडलो ते ओळखणे आपल्याला त्या कमतरता सुधारण्यास मदत करू शकते. तयारीच्या टप्प्यात तुमच्या अभ्यासाच्या पद्धती, वेळ व्यवस्थापन आणि संसाधने यांचे मूल्यमापन करा. तुमच्या चुकांमधून शिका आणि त्यांचा यशाच्या पायऱ्या  म्हणून वापर करा. आत्मपरीक्षणासाठी योग्य प्रश्न लिहून काढा आणि ते स्वतःला विचारून त्यांची उत्तरे लिहून काढा. यातूनच पुढील प्रयत्नासाठी पायऱ्या मिळतील.

३. NEET चा पुन्हा प्रयत्न करणे:

                      वैद्यकीय किंवा दंत व्यावसायिक बनणे ही तुमची आवड असल्यास, NEET पास करण्यात अयशस्वी होण्याने तुम्ही परावृत्त होऊ नये. अनेक इच्छुक अनेक प्रयत्नांनंतर यशस्वी होतात. तुमच्या कमकुवत क्षेत्रांचे विश्लेषण करा, मार्गदर्शन घ्या आणि अधिक प्रभावी अभ्यास योजना तयार करा. 

          विशेषत NEET ची तयारी वाढवण्यासाठी डिझाइन केलेल्या कोचिंग संस्था किंवा ऑनलाइन कोर्सेसमध्ये नावनोंदणी करा. याव्यतिरिक्त, मागील वर्षांच्या प्रश्नपत्रिका सोडवणे आणि मॉक टेस्टमध्ये भाग घेतल्याने तुमची प्रगती मोजण्यात आणि आत्मविश्वास वाढण्यास मदत होऊ शकते. फक्त हा निर्णय घेण्याआधी आत्मपरीक्षण व योग्य व्यक्तीचा सल्ला मात्र घ्या. 

४. इतर पर्यायांचा विचार करणे:

                   NEET ची परीक्षा फक्त जिद्दीवर पास होता येत नाही तर त्यासाठी आपल्या बौद्धिक क्षमतेचा कस लागतो. म्हणून जर तुम्हाला आतून ह्या बद्दल शंका निर्माण झाली असेल तर आपण काही पर्यायांचा आवर्जून विचार करायला हवा. 

                   NEET व्यतिरिक्त, इतर अनेक प्रवेश परीक्षा वैद्यकीय आणि दंत अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेशासाठी संधी देतात. काही प्रमुख परीक्षांमध्ये AIIMS MBBS, JIPMER, AFMC आणि राज्यस्तरीय प्रवेश चाचण्यांचा समावेश होतो. या परीक्षांसाठी पात्रता निकष, अभ्यासक्रम आणि अर्ज प्रक्रियेचे संशोधन करा. त्यानुसार तयारी करा आणि वैद्यकीय करिअर करण्याचे तुमचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी त्यांना पर्यायी मार्ग म्हणून विचार करा.

५. संबंधित आरोग्य विज्ञान शाखांचा विचार/अभ्यास करणे:

                     तुम्‍हाला हेल्‍थकेअरची आवड असल्‍यास, परंतु केवळ डॉक्टर किंवा दंतचिकित्सक बनण्‍यावर तुमचा लक्ष नसल्‍यास, संबंधित आरोग्‍य विज्ञानाचे क्षेत्र शोधा. फिजिओथेरपी, नर्सिंग, फार्मसी, वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान, रेडिओलॉजी आणि बरेच काही यासारखे असंख्य विशेष अभ्यासक्रम आहेत. हे व्यवसाय आरोग्यसेवा उद्योगात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात आणि फायद्याचे करिअर पर्याय देतात.

                   माझे एक ठाम मत आहे कि एखादे करिअर हे कोणत्यातरी इकोसिस्टिम चा भाग असतो. म्हणजेच त्या इकोसिस्टम मध्ये अनेक संध्या असतात. थोडक्यात क्षेत्र न बदलता प्रोफाइल बदलून तुम्ही तुमच्या आवडत्या करिअर मध्ये कार्य करू शकता. ह्या गोष्टीचा आवर्जून विचार करा. 

६. परदेशातील पर्यायांचा विचार करणे:

              ज्यांना NEET पास करता आले नाही त्यांच्यासाठी दुसरा व्यवहार्य पर्याय म्हणजे परदेशात वैद्यकीय शिक्षणाच्या संधी शोधणे. अनेक देशांमध्ये नामांकित वैद्यकीय विद्यापीठे आहेत जी आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांना दर्जेदार शिक्षण देतात. विविध देश, त्यांची प्रवेश आवश्यकता, अभ्यासक्रम शुल्क आणि राहण्याचा खर्च यांचे संशोधन करा. लक्षात ठेवा की पदवी प्राप्त केल्यानंतर औषधाचा सराव करण्यासाठी प्रत्येक देशाची स्वतःची परवाना आणि नोंदणी प्रक्रियाअसू शकते.

७. गैर-वैद्यकीय करिअर मार्ग शोधणे:

                          NEET मध्ये अयशस्वी झाल्याचा अर्थ तुमच्या आकांक्षा संपल्या किंवा करिअरचे इतर संभाव्य मार्ग बंद होणे असा होत नाही. स्वारस्य असलेल्या इतर क्षेत्रांचा शोध घेण्याची संधी म्हणून ह्या घटनेकडे पहा. अभियांत्रिकी, व्यवसाय, HUMANITIS किंवा संगणक विज्ञान यासारख्या गैर-वैद्यकीयक्षेत्रात पदवी मिळवा. लक्षात ठेवा, यश आणि पूर्तता विविध क्षेत्रांमध्ये मिळू शकते आणि तुमच्या खऱ्या उत्कटतेचे अनुसरण करणे महत्त्वाचे आहे.

                         आपल्या आवडीवर विश्वास ठेवून त्यात आपले यशस्वी करिअर कसे करता येईल ह्याचा विचार करा, त्यासाठी योग्य माणसांकडून सल्ला घ्या. आतल्या आवाजाला ओळखा. अपयश ही एक संधी असते हे मी स्वानुभवाने सांगत आहे. 

निष्कर्ष:

                       NEET पास करण्यात अयशस्वी होणे हा एक धक्का असू शकतो, परंतु ते तुमची क्षमता परिभाषित करत नाही किंवा तुमच्या भविष्यातील शक्यता मर्यादित करत नाही. पुन्हा प्रयत्न करण्यासाठी वेळ घ्या, तुमच्या अनुभवातून शिका आणि पर्यायी मार्गांचा विचार करा. NEET चा पुन्हा प्रयत्न करणे असो, इतर वैद्यकीय प्रवेश परीक्षांचा शोध घेणे असो, संबंधित आरोग्य विज्ञानाचा पाठपुरावा करणे असो, किंवा गैर-वैद्यकीय क्षेत्रात प्रवेश करणे असो, यशस्वी आणि परिपूर्ण करिअर घडवण्यासाठी अनेक संधी उपलब्ध आहेत. लवचिकता स्वीकारा, दृढनिश्चय करा आणि लक्षात ठेवा की यश अनेकदा चिकाटीने येते. 

                     मी डॉ. अजय दरेकर गेले २० वर्ष Youth Empowerment ह्या क्षेत्रात कार्य करीत आहे व त्यायोगाने तरुण व्यावसायिक घडवण्यासाठी Versatile Youth Empowerment (YEP)  हा कार्यक्रम राबवित आहे, तुम्ही तरुण असाल आणि तुम्हाला आमच्या ह्या कार्यक्रमात सहभागी व्हायचे असेल तर तुम्ही आमच्यामंथन या whats app  ग्रुप ला जॉईन करू शकता,